مجله جمالیه

روزنامه جمالیه که در عنوان آن را ( یادگار آقا سید جمال الدین شهید رحمه الله علیه )  معرفی نموده در همدان به مدیر مسئولی حاج محمد حسن اصفهانی تاسیس و شماره اول آن در ۸ صفحه بقطع کوچک خشتی در مطبعه سربی ) مطبعه صفائیه (همدان) طبع و در تاریخ دو شنبه ۲۱ شهر ربیع الثانی ایت تیل ۱۳۲۸ قمری مطابق ۲ مه ماه فرنگی ۱۹۱۰ منتشر شده است . روزنامه جمالیه در ابتدا هفته یک نمره روزهای دو شنبه طبع و سه شنبه توزیع و از شماره ۱۹ سال اول هفته دو نمره روزهای یک شنبه و چهار شنبه طبع و دو شنبه و پنجشنبه توزیع میشده است . مرکز اداره ( قرائت خانه جمالیه اکباتان ) ، قیمت اشتراک سالیانه : همدان ۱۲ قران ، سایر بلاد ۱۵ قران قیمت یک نمره صد دینار قیمت اعلانات سطری یک قران و در صورت تکرار تخفیف داده میشود . پس از ادای سه نمره وجه اشتراک دریافت میشود . از شماره دوم صفحات روزنامه به ۱۲ صفحه ترقی کرده ولی وجه اشتراک مانند سابق است راجع بمندرجات روزنامه در عنوان هر شماره اینطور نوشته است: « در این جریده سیاسی، اخلاقی و خلاصه اقدامات ادارات و مذاکره انجمن ولایتی و اداره بلدیه و مقالات عام المنهه درج میشود .»

درباره علت تاسیس روزنامه شرحی در مقاله افتتاحی شماره اول تحت عنوان مقدمه ) نوشته که خلاصه آن این است : « هفت ماه بود که بواسطه عوایق و موانع جریده عصر انقلاب در همدان منتشر نمیشد . اکنون پس از این مدت بیمن همت معارف پژوهان و موسسین محترم قرائت خانه جمالیه از محاق تعطیل خارج شده و باسم جمالیه طالع گردید بدین تفصیل که در سه ماه قبل جناب آقای آقا میرزا سید حسین خان مترجم نظام از مسافرت بوطن خویش برگشته با کمک جمعی معارفخواه قرائتخانه تاسیس نموده و بنام یادگار شهید راه ملت آقای آقا سید جمال الدین موسوم نمودند . این قرائتخانه از صبح الی یکساعت از شب گذشته باز و در آن انواع کتب وجراید و قوانین یافت میشود و موسسین محترم آن کلیه مخارج آنرا میپردازند و از برکات این اساس مقدس اشاعه این جریده هفتگی است که امتیاز آنرا از وزارت علوم در مرکز تحصیل نموده و از این تاریخ ببعد هفته یک شماره طبع و توزیع میشود و از هر قسم مطالب نافعه مفیده بحال ،ملت وقایع شهری و خلاصه مذاکرات و اقدامات ادارات و انجمن ولایتی و بلدیه و تلگرافات مرکز و مهمات سایر بلاد بقدر مقدور درج خواهد شد .» از مقدمه مذکور معلوم کردید که وجه تسمیه روزنامه به جمالیه بعلت انتساب آن بید جمال الدین همدانی است و این دومین روزنامه ایست که بنام جمال موسوم گردیده اولی روزنامه الجمال است که منسوب بسید جمال الدین واعظ اصفهانی بوده و دو می ه مین جمالیه میباشد که منسوب بسید جمال الدین اسد آبادی همدانی است .

مندرجات جمالیه همان مطالبیست که در مقدمه وعده داده شده چنانچه در شماره اول ترجمه ( فصل نهم از وصیت نامه پطر کبیر ) و تلگراف مورخ ۱۰ درج نور از طهران و حوادث شهر همدان تحت عنوان ( وقایع شهری ) درج است . بطور کلی مندرجات روزنامه جمالیه پس از درج مقاله اساسی که بعناوین مختلف در باره اصلاحات کلی نوشته شده، بیشتر اخبار محلی همدان و تظلمات اهالی از جور مستبدین و تلگرافات راجع بانجمن ولایتی که از طهران و جاهای دیگر مخابره شده ؛ میباشد . یک قسمت از مندرجات روزنامه عبارت از ذکر وقایعی است که در همدان بین مسلمین و یهود رخ میداده و منجر بکشمکش و نزاع بین این دو قوم و در نتیجه آشوب و فتنه تولید میشده است

شماره دوم سال اول روزنامه بهمان سبک و قطع شماره اول منتهی در ۱۲ صفحه در تاریخ دوشنبه طبع و سه شنبه ۲۹ شهر ربیع الثانی ۱۳۲۸ قمری منتشر شده است . از شماره ۴ بآنطرف صاحب امتیاز ( آقا میرزا سید حسینخان مترجم نظام و مدیر ( حاج محمد حسن اصفهانی ) معرفی شده است . از روزنامه جمالیه نگارنده فعلا تا شماره ۴۱ سال اول مورخ یکشنبه ۱۹ صفر ۱۳۲۹ قمری مطابق ۱۹ فور به ۱۹۱۰ میلادی را در دست دارد و مقاله اساسی این شماره تحت عنوان ( علنی شدن ظلمها یا تجری روسها) میباشد.