روزنامه فلق

روزنامه فلق در شهر طهران بمدیری و نگارندگی (صادق بروجردی) تأسیس و در سال ۱۳۰۱ شمسی منتشر شده است. پس از انتشار شماره ششم روزنامه قلم باک روزنامه مذکور از طرف دولت توقیف و بجای آن روزنامه فلق منتشر گردیده شماره اول روزنامه فلق در چهار صفحه بقطع بزرک باچاپ سربی در مطبعه (سعادت) طبع و در تاریخ شنبه ۱۱ جمادی الاول ۱۳۴۱ مطابق ۸ برج جدی ۱۳۰۱ شمسی انتشار یافته. سرمقاله این شماره بعنوان (حق – ناحق) نوشته شده و مطالب آن گله از دولت و شاه است که چرا روزنامه قلم پاک بدون محاکمه توقیف شده است. قسمت‌ها تی از سرمقاله مذکور بدینقرار است:

«امروز تاریخ ایران یک صورت مبهمی را بخود گرفته آنچه می‌بینیم حق و حقانیت پایمال ومعدوم و ناحق بلباس حق جلوه‌گر است ما سعی داریم ملک و ملت ترقی نمایند. ما سعی داریم فکر ملت روشن گردد – ما سعی داریم مملکت معارف صحیحی داشته باشد….

توقیف روزنامه ملی کارگری قلم پاک آنهم بدون محاکمه در مملکتی که دارای قوه مقننه است و هر روز نمایندگان در دار الشورای ملی قانون وضع می‌کنند دارای هیچ اصول و منطقی نیست….. مکرما چه نوشته بودیم که دلشان خواست محفر یده مارا توقیف نمایند. ما خواستیم خدمتی پادشاه مملکت بنمائیم و او را ارجریان افکار عمومی مطلع کنیم. اگر کار بدی کرده‌ایم تو به می‌کنیم و انجام اینقبیل مطالب مهمه را بچاپلوس‌های متعلق که شاه و گدا دروغ می‌گویند و مطالب را بعکس جلوه میدهند و موجبات اشتباه کاری را فراهم می‌نمایند وامیگذاریم هر چه میل دارند…. ما خیال می‌کردیم ذات شاهانه از مشی قلم باک ما که با کمال شاه دوستی نگارش می‌یابد و افکار عمومی را بسمع اعلیحضرتش می‌رساند موافقت فرموده منتظر خواهند بود بعد ار این هم کلمات عامه را از خوب و بد بتوسط نامه محقر خود بسمع همایونش برسانند…. از شخص شخیص سلطنت و نفس نفیس عدالت مستدعی هستیم جراید ملی را عموماً و قلم پاک را خصوصاً امر فرمایند از توقیف بی‌محاکمه خارج نماینده روزنامه فلق در عنوان آن خود را (طرفدار مظلومان و کارگران) معرفی نموده و بالای اسم روزنامه (فلق) آیه (یا فالق الاصباح) و هم چنین این شعر را (گوسفند از برای چوپان نیست * بلکه چوپان برای خدمت اوست. ) بعنوان شعار روز نامه چاپ کرده است.

محل اداره ناصریه (اتحادیه جراید) و آدرس تلگرافی: فلق و بهای روزنامه طبقه اول ده تومان، طبقه دوم پنج تومان، طبقه سوم دوتومان، تک نمره ۴ شاهی اجرت لوایح و اعلانات با دفتر اداره است. مطالب باید بعنوان اتحادیه جراید باشد مؤسس ومسئول روزنامه (عبدالله‌زاده) معرفی شده است. در هر شماره در صفحه اول یک رباعی بامضای (ص) که همان صادق بروجردیست چاپ شده و رباعی شماره اول این است:

تن پروری و مفتخوری گشته رواج

این درد بایست نمائیم علاج

هر کس نکند کار و گریزد از رنج

سازیم بنان شب و روزش محتاج

مندرجات روز نامه فلق پس از درج سرمقاله عبارت است از مقالات مختلف و اشعاری علیه سرمایه داری و بنفع کار گریست. این اشعار عموماً اتر طبع (صادق بروجردی) و تحت عنوان (فکاهی ادبی) چاپ شده است من جمله قسمتی از این اشعار بنقل از شماره سوم بدین قرار است.

فکاهی ادبی

قیمت القاب ارزان گشته است

اکرم و اعظم فراوان گشته است

خرشود گاهی الاغ و که حمار

در تکاپو بهر پالان گشته است

بهر این تن پروران بیهنر

ملک ایران جمله ویران گشته است

موش بود و‌گر به گردید آن پلید

مور مانند سلیمان گشته است

از وجود کارگر در مملکت

درد هر بیدرد درمان گشته است

جواب رنجبری

کارگر امروز اعیان گشته است

کافری بود و مسلمان گشته است

کار فرما کرده بود او را غلام

کارگر امروز سلطان کشته است

هر غنی بر هر فقیری ظلم کرد

آن غنی اکنون پشیمان گشته است

کارگر در دست خود دارد چکش

کله ظالم بندان گشته است

صادق بروجردی

طرز انتشار فلق هفتگی بوده و در عنوان وعده داده است (بهمت معارف پروران یومیه خواهد شد) ولی ظاهراً هیچگاه یومیه نشده است.

از روزنامه فلق نگارنده تا شماره ۱۱ در دست دارم. این شماره در تاریخ سه شنبه ۲۴ رجب مطابق ۱۳ برج حوت ۱۳۰۱ منتشر شده و در صفحه اول آن تصاویر مرحوم علی قلیخان مخبر الدوله وحسین قلیخان مخبر الدوله و غلامرضا خان مخبر الدوله باذکر مختصر شرح احوالشان چاپ شده است