روزنامه سیاست

امتیاز بنمایده با وجود این سهیل در طهران بطور هفتگی تأسیس و منتشر شده منتهی نگارنده تاکنون نمونه آنرا بدست نیاورده‌ام.

روزنامه سیاست در طهران بصاحب امتیازی و مدیر مسئولی (عباس اسکندری) و سردبیری (میرزا باقرخان) تبریزی تأسیس و در سال ۱۳۰۰ شمسی منتشر شده است. شماره اول روزنامه سیاست در چهار صفحه بقطع متوسط طبع و در تاریخ چهارشنبه ۴ محرم ۱۳۴۰ قدری مطابق ۱۶ سنبله ۱۳۰۰ شمسی انتشار یافته سرمقاله این شماره و یا مقاله افتتاحی روزنامه تحت عنوان (مرام و مسلک ما در عالم مطبوعات) بدینقسم شروع می‌گردد. ( ما از امروز عهده دار یک مسئولیت سنگینی شدیم که فقط بعد از عون وعنایات سبحانی توده صالحه ملت و رنجبران واقعی…. »

روزنامه سیاست پس از نشر شماره دوم دو چار توقیف گردیده و شماره سوم پس از سه ماه و کسری توقیف در تاریخ پنجشنبه ۱۶ ربیع الاول ۱۳۴۰ مطابق ۲۳ ترس ۱۳۰۰ شمسی در چهار صفحه بقطع بزرگ طبع و توزیع گردیده است سر مقاله این شماره راجع بتوقیف سه ماه واندی روزنامه است که مجدداً منتشر شده روزنامه سیاست بتمام معنی یک روزنامه انتقادی و جزء دسته اقلیت است از این جهت غالبا از طرف دولت توقیف شده و در سال دوم بعلت توقیف‌های بی‌در پی مدیر آن از دریافت وجوه اشتراک روزنامه صرف نظر نموده است. آگهی زیر را دفتر روزنامه سیاست در شماره ۱۵۴۵ روزنامه ایران مورخ ۲۵ داو ۱۳۰۲ نموده است.

روزنامه سیاست نظر باشکالاتی انتشار خود را عقب انداخته وامیدوار است در اول جلسات رسمی مجلس وظیفه‌ای که عهده دار است تعقیب نماید. تأخیر روزنا مه علت خارجی نداشته و برای تهیه بعضی اوازم مقدماتی اداری است از آقایانیکه جدیدا مایل باشترا کند تمنی می‌شود وجه اشتراک خود را در طهران تا پانزده روز و در ولایات تادو ماه دیگر ارسال دارند نظر باینکه روزنامه ما در سال دوم دچار توقیف پی دربی بوده است اداره سیاست وجوه اشتراک سال دوم را مطالبه نخواهد نمود و آقایانیکه قبلاً پرداخته‌اند از وجه اشتراک سال دوم کسر خواهد شد. »

طرز انتشار سیاست در ابتدا هفته دو بار بوده ولی بعد آیومیه شده و شماره ۶۵ سال دوم آن در تاریخ سه شنبه ۱۹ جمادی الثانی ۱۳۴۱ مطابق ۱۷ دلو ۱۳۰۱ شمسی منتشر گردیده است. شماره اول سال سوم بصاحب امتیازی و مدیر مسئولی عباس اسکندری در چهار صفحه بقطع بزرک یا چاپ، سربی طبع و در تاریخ ۲۱ حوت شمسی و ۱۱ مارس ۱۹۲۳ میلادی مطابق سه شنبه ۵ شعبان ۱۳۴۲ قمری انتشار یافته پاورقی روزنامه کتاب (زن سیاه پوش) ترجمه میرزا فتح الله نزل ایاغ است. محل اداره: روزنامه طهران. خیابان شاه آباد مندرجات سیاست علاوه بر مقالات انتقادی تمام اخبار داخله و خارجه بتفصیل است. از سال سوم سیاست فلا تا شماره ۶۲ مورخ پنجشنبه ۲۹ ذیقه ده ۱۳۴۲ قمری در دست است.

روزنامه با باشمل در شماره ۱۳۱ تحت عنوان (حساب بابا شمل – معادلات کرسی نشینان) خلاصه از زندگی سیاسی و اجتما عباس اسکندری وکیل دوره پانزدهم را نوشته که برای اطلاع خوانندگان آنرا بعینه نقل می‌نمائیم.

«یک صورت یت وبهن + گردن + ۶۱ سال عمر – تحصیلات ابتدائی منظم ومتوسط غیر منظم در تهران – عجب وتکبر * یک خروار – خریدار – خست ـ حرص در جمع‌آوری مال * خیلی زباد – احساسات – عاطفه – یک مشت اشک تمساحی – استین سفارش بمرحوم مشیر الدوله از طرف سلیمان میرزا – امتیاز یک روزنامه – یک اتاق در شاه آباد – خواننده + علاقه ظاهری به مرحوم مدرس * غرض مخصوص + تحصن در مجلس + غرض مخصوص – فرار از حیاط عقبی در موقع هجوم نظامی‌ها – نفرت سلیمان میرزا – نفرت رضاشاه – جلب مرحمت یکی از بیگانگان – بیکاری ممتد – حبس کوتاه شرکت در تشکیل توده کمیانی – اخراج از -حز بوسیله سلیمان میرزا- عدم اءماد عمومی ورود بکار‌های دولتی – ثروت فراوان – دو سال عضویت شرکت نیمه – سفر امریکا – تقرب بدوام – سفر اطراف نیل – اخراج از آنجا – تألیف یک کتاب – خواننده جز خودش – سر دو آوردن از صندوق – کمک دوام و بهار الملک – تصویب معتبر نامه – کمک سید منجم کارچاق کن – راست گفتن حتی به دوام و بهار المالک – ماموریت حمله به تن از رجال + دوره ۱۵ = به شازده شانزده» قسمتی از آنچه با با شمل راجع عباس اسکندری نگاشته عقاید و نظریات خود اوست که از لحاظ اختلاف مسلک سیاسی ذکر کرده است و اما آنچه در بازه تاریخچه زندگانی او نوشته، بعضی از اصطلاحات آن محتاج توضیح میباشد. (یک مشت اشک تمساحی) در دوره ۱۵ اسکندری چند مرتبه در ضمن ایراد سخن وانی بگریه افتاد و منظور از انک تمساح همین گریه هائیست که عقیده جمعی از روی ریا و تزویر بوده) (سلیمان میرزا) لیدر حزب توده بعد از وقایع شهریور است. (امتیاز یک روزنامه) همین روز نامه سیاست است که اداره آن در شاه آباد بوده (علاقه ظاهری بمرحوم مدرس) در دوره پنجم مجلس شورایمای دسته اقلیت مرکب از چهارده نفر که سردسته آن‌ها روحانی بزرک سیدحسن مدرس بوده دسته اقلیت مخالف با رویه سردار یه بوده و عاقبت هم سردسته آن‌ها مدرس بکتاباد خراسان تبعید و در آنجا بهلاکت رسید در خارج مجلس عده از مدیران جراید منت بدسته اقلیت و عبارت بودند از. رسا مدیر روزنامه قانون عباس اسکندری مدیر روز نامه سیاست رحیم‌زاده صفوی مدیر آسیای وسطی. فخر الدین شهاب مدیر روزنامه شهاب از این توضیح علاقه اسکندری بمرحوم مدرس معلوم می‌گردد. (تقریب به دوام) منظور نزدیک شدن بقوام السلطنه معروف است که بکمک او اسکندی از همدان انتخاب گردید. (سفر اطراف نیل اخراج از آنجا) اسکندری بمصر سفر نموده و معروف است که از آنجا بجرم جاسوسی اخراج گردید.

(شازده شانزده) اسکندری از شاهزادگان قاجاریه و معروف بجاسوس نمره ۱۶ است. هنگام طرح برنامه قوام السلطنه در مجلس پا‌زده اسکندری از دولت او دفاع می‌کرده ضمن مذاکرات مجلس شرح احوال اسکندری بتفصیل ذکر شده. برای طلاع بیشتری از آن بشماره‌های روزنامه اطلاعات مربوط بمهر ماه ۱۳۶۶ شمسی مراجعه شود.

یکی از همکاران صمیمی عباس اسکندری مرحوم میرزاده عشقی شاعر حساس وجوان بوده که در راه عقیده بقتل رسید. عشقی و اسکندری هر دو از مخالفین جدی جمهوریت ایران و سردار سپه بودند و از اینرو عشقی مقالات تند و آتشینی در روزنامه سیاست نوشته است و می‌توان یکی از نویسندگان سیاست را عشقی دانست عشقی دو مقاله مهم بعنوان (جمهوری قلابی) در روزنامه سیاست نوشته. مقاله اول آن در شماره ۳۰ سال سوم سیاست مورخ ۳۰ رمضان ۱۳۴۲ قمریست و بدینه-م شروع می‌گردد: چیزیکه خیلی مضحک بنظر می‌رسد اینستکه گوسفند چران‌های سقز جمهوری طلب شده‌اند و این گوینده با یک من فکل و کراوات ضد جمهوری هستم. » مقاله دوم در شماره ۲۹ سال سوم است و این مقاله بدین قسم شروع می‌شود:« اول کله مردم را عوض کنید بعد کلاه آن‌ها را.»

(۶۷۰) سیاست اسلامی

روزنامه سیاست اسلامی در طهران بصاحب امتیازی و مدیر مستولی (اعتماد الاسلام سیستانی) تأسیس و در سال ۱۳۰۲ شمسی منتشر شده است. شماره اول این روزنامه روی یک ورق، بزرک با چاپ، سربی در مطبعه فاروس طبع و در تاریخ مه شنبه ۲۳ شعبان ۱۳۴۱ قمری مطابق ۲۰ حمل ۱۳۰۲ شمسی و ۱۰‌آوریل ۱۹۲۳ میلادی توزیع گردیده است. سرمقاله این شماره بدینقسم شروع می‌گردد:

« بسم الله تعالی سیاست اسلامیت وحس هراست قومیت و اصول مدنیت اسلام و ابرات در مقابل تظاهر وتزاحم مخربین اساس سیاست اسلامی و تاتلین اخلاق آداب و شعائر ملی….. ملک ما. مسلک حفظ سیاست و شعائر و آداب و تمدن اسلامی در مقابل یک مشت فرنگی مآب شیاد که بجای کسب علم و هنر بظواهری آراسته و بواطنی سیاه مستهظر شده و برای خراب کردن اساس دین و آئین و آداب قومی…. » پس از سرمقاله مذکور، مقاله بقلم اعتماد الاسلام، مدیر روزنامه راجع بانتخابات دوره پنجم و بعد اخبار داخله وخارجه بنقل از بیسیم‌های خارجی درج گردیده است.

طرز انتشار سیاست اسلامی هفتگی بوده و هفتگی بودن آن در زیر اسم روزنامه قید شده و لذا شماره دوم آن در تاریخ ششم نور ۱۳۰۲ منتشر شده است. محل اداره. لاله‌زار کوچه وثوق نظام. قیمت روزنامه: یکساله داخله ۵۰، قران خارجه ۷۰ قران. شش ماهه بترتیب ۳۰ و ۴۰ قران. تک نمره چهار شاهی برای اطلاع از مندرجات سیاست اسلامی قسمتی از سرمقاله شماره بیست و دوم آنرا که تحت عنوان جلوگیری از نطق نوشته نقل می‌نمائیم:

« در جلسه گذشته آقای ملک الشعرا، نماینده اقلیت خواستند در موضوع ایجاد ترور در طهران و عقاید عمومی صحبت کنند یکی از وکلای اکثریت گفت باید در مجلس خصوصی این مذاکرات بعمل آیده سید یعقوب انوار گفت اگر شما بخواهید حرف بزنید ما هم حرف می‌زنیم. ناطق اقلیت.. کنت فقط می‌خواهم راجع بوضعیات تذکری بدهم چرا وحشت می‌کنید همه بین اکثریت افتاد و از نطاق اقلیت بغایت هراسناک شدند معلوم شد اکثریت میل ندارد وضعیات شهر طهران در مجلس عنوان شود و از شنیدن ذکر آنهم وحنت دارد وکلای اقلیت هر یک دلایلی بر لزوم مذاکرات مزبور اقامه کردند و کلای بیطرف وصلحای مجلس معتقد بودند ناطق اقلیت صحبت کنند اما مجلس و اکثریت رای نداد – در این بین و کلای اقلیت از مجلس خارج شدند. آقای ملت الشعراء در موقع رفتن از مجلس در جلوی صندلی‌های اکثریت‌ایستاده اظهار داشتند جراید اقلیت را توقیف میکنید. گلوله بما تحویل می‌دهید. اجازه نطق بما نمی‌دهید. پس خو بست برویم ولایت‌های خودمان و از مجلس خارج شد نده هیجانی در تماشا چنان حادث شد ولی گار مجلس اجازه نداد تماشاچیان جلو بهارستان بیایند زیرا ترسیدند که مبادا بو کلای اکثریت توهین و تعرض بشود. دو نفر هم باتهام داشتن اسلحه طرف تعرض رئیس گارد مستحفظ مجلس شدند و معلوم شد مستخدم یکی از افراد اکثریت می‌باشند. »