روزنامه برق

پس از انتشار شماره ۱۰۶ روزنامه شرق مورخ شنبه ۲۱ شعبان ۱۳۲۸ قمری؛ بشرحیکه بعداً در حرف شین کتاب (کلمه شرق )بتفصیل بیان خواهیم کرد؛ روزنامه مذکور از طرف دولت توقیف گردید و بعوض آن در تاریخ یکشنبه ۵ شوال ۱۳۲۸ قمری روزنامه برق با همان تشکیلات و بهان سبک منتشر شد. بنابرین آقای سید ضیاء الدین طباطبائی سیاستمدار و روزنامه‌نگار معروف؛ از اواخر شعبان و ماه رمضان سال ۱۳۲۸ را بعلت توقیف روزنامه از انتشار افکار خود محروم بوده است.

گرچه حکم توقیف روزنامه شرق از طرف دولت که بوسیله نظمیه بسید ابلاغ گردیده قبل از تاریخ شعبان یعنی در چهارم جمادی الاولی ۱۳۲۸ قمریست ولی در این مدت سید وقتی بحکم دولت ننهاده و باز روزنامه را با لحن شدید‌تری منتشر نموده و بخصوص در باره چند تن از وزرای کابینه و مخصوصاً با قوام السلطنه نبرد سختی داشته است تا اینکه در تاریخ مذکور جداً دولت از انتشار روزنامه شرق جلوگیری کرده و چنانچه دیدیم آقای سید ضیاء الدین در پنجم ماه شوال اولین شماره برق را بجای شرق منتشر نموده است.

متن حکمی که درباره توقیف روزنامه شرق از طرف نظمیه بسید ابلاغ شده بدین قرار است:

د اداره نظمیه. دایره کابینه. نمره ۳۳۰۰. خدمت جناب آقای سید ضیاء الدین صاحب امتیاز و مدیر جریده شرق دام اقباله از قرار رقومه حضرت اشرف رئیس الوزراء ووزیر داخله در چندین نمرات روزنامه شرق نسبت بوزراء عظام تخفیف وتوهین شده و این قسم مذاکرات در روزنامه محل انتظام مملکت و مخالف قانون مشروطیت است لذا مقرر فرموده‌اند طبع و نشر روزنامه فعلا موقوف وبولایات ودار الخلافه منتشر ننمایند تا قراری در این کار بدهند لازم است بترتیبی که مقرر داشته‌اند رفتار نموده خو د جناب عالی هم بروید خدمت حضرت اشرف و ترتیب اصلاح آنرا فراهم داشته حکم کتبی به نظمیه صادر و روانه دارند تا بموقع اجرا گذارده شود. »

سید ضیاء الدین در شماره اول روزنامه برق درباره توقیف روزنامه شرق و انتشار برق بعوض آن، تحت عنوان: <توقیف شرق یا مخاطره شرف ملت » اینطور مینوید روزنامه شرق که فقط جریده آزاد بی‌غرض ملی بود تقریباً بیست روز است (بیست روز بیشتر بوده و بلکه متجاوز از یکماه بوده است. مؤلف) از طرف وزرای عظام باسم تجدد پرور بعلت هواخواهی ناموس ملی بجرم طرفداری از شرف ملت بتقصیر ادای وظیفه ملیت، بگناه دعوت ملت را بحفظ حقوق خود بدون محاکمه و ثبوت تقصیر مخالف نص قانون اساسی محکوم بتوقیف گردید… شرق چه تقصیری داشت- چه گناهی کرده بود جز اینکه وظیفه ملیت خود را اداء نموده بود آیا از توقیف شرق زبان ما بسته شد. قلم ما شکسته گردید؛ افکار ما از میان رفت، نیاتمان در بوته اهمال ماند! اشتباهی است بس بزرک، خطائی است بس سترک. شرق را توقیف کردید برق را منتشر ساختیم، برق را توقیف بکنید رعد را طبع و نشر می‌سازیم – رعد را از ما بگیرید لغات معمول دیگر از میان نرفته خود ما را توقیف کنید هستند کسانیکه نیات و افکار و خیالات ملت پرستانه ما را منتشر سازند…. شرق بخلاف حق توقیف باشد چنانچه همین چند روزه علت قانونی توقیف را بما ثابت کردند فی‌ها و الا بطبع و نشر شرق اقدام نموده و مسلک حقه خود را تعقیب خواهیم کرد. »

این بود قسمت عمده مقاله روزنامه برق. روزنامه برق مانند شرق در چهار صفحه بقطع بزرک بصاحب امتیازی و نگارندگی(سید ضیاء الدین الطباطبا أی ) منتشر شده و صفحه چهارم آن نیز مانند شرق بزبان فرانسه است (درباره اینکه چرا صفحه چهارم روزنامه شرق و بعد برق بلغت فرانسه نشر شده در جائیکه از روزنامه شرق سخن بمیان خواهد آمد مفصلاً گفتگو می‌نمائیم. )

شماره هفتم برق در تاریخ یکشنبه ۱۰ ذیقعده و شماره نهم آن در تاریخ پنجشنبه ۱۲ ذیحجه ۱۳۲۸ قمری منتشر شده و پس از نشر شماره سیزده روزنامه برق هم مانند سلف خود شرق طبق حکم شماره ۱۳۳۱ نظمیه توقیف گردید، متن عبارت حکم اینست: <آقای مدیر محترم روزنامه برق بر حسب امر وزراء عظام اخطار می‌شود که از این تاریخ تا صدور حکم مجدد نبایستی روزنامه برق طبع و نشر گردد. رئیس تشکیلات نظمیه. وستداهل >۰ بلا فاصله پس از توقیف برق روزنامه رعد بجای آن منتشر شد که در محل خود از آن گفتگو خواهیم کرد.

روی هم رفته ۱۳ شماره روزنامه بنام برق منتشر گردیده و هر شماره آن در چهار صفحه بتقطع مزرک و هر صفحه آن مشتمل بر پنج ستون وصفحات اول و دوم و سوم بلغت فارسی و چهارم آن بلغت فرانسه و هر دو قسمت در مطبعه سربی ( فاروس ) چاپ شده است. وجه اشتراک روز نامه یکساله طهران ۴۵ قران؛ ششماهه ۲۴ قرآا، سه ماهه ۱۳ قران؛ ولایات داخله بترتیب ۵۰ قران؛ ۲۷ قران، ۱۵ قران. مما الک خارجه ۶۵ قران، ۳۴ قران، ۲۰ قران • طهران تک نمره چهار شاهی • ولایات، پنج شاهی اعلانات صفحه اول سطری یکقران و در صفحه آخر سطری دهشاهی • محل اداره: طهران – خیابان علاء الدوله نمره ۰۱۴ نمره تلفون ۲۵۹. عنوان تلگراف (طهران برق) روزنامه برق در عنوان قسمت فارسی اینطور معرفی شده: این نامه آزاد ملی با مسلک بیطرفانه خود حقوق ملت و مملکت را مدافعه خواهد کرد >۰ در عنوان صفحه فرانسه ( روزنامه سیاسی؛ اجتماعی؛ مستقل ) معرفی گردیده است.

مندرجات برق پس از درج سرمقاله در ستون اول صفحه اول تحت عناوین ( ملت بخوانید ) و یا ( ملت حقیقت را بدانید )عبارت است از ذکر وقایع وحوادث طهرات و ولایات ومکاتیب مختلف. قسمت عمده سرمقاله‌های روزنامه است که بقلم مدیر روز نامه سید ضیاء الدین نوشته شده است.

روزنامه برق یکی از روز نام‌های مهم سیاسی ایران است که بقلم سیاستمدار معروف ایران سید ضیاء الدین منتشر شده و دارای مقالات سیاسی مهمی است.

سید ضیاء الدین طباطبائی – سید ضیاء الدین فرزند سید علی یزدی دوران کودکی و جوانی را در شیراز گذرانده و پس از نشر روزنامه کوچک ندای اسلام در شیراز بطهران عزیمت نمود و در اینجا مدتی روزنامه‌های شرق؛ برق، رعد را منتشر ساخت در حوت ۱۲۹۹ شمسی موفق بکودتا گردید و پس از نود روز حکومب از ایران خارج ومدت بیست سال یعنی تا پس از شهریور ۱۳۲۰ شمسی در خارج مملکت بسر می‌برد. پس از مراجعت بایران در دوره چهاردهم بنمایندگی مردم یزد بمجلس شورایملی رفت و تا آخر این دوره سمت نمایندگی داشت در همین ایام احزاب مختلفی در طهران تشکیل داد که مهمتر از همه حزب وطن بود. وی در ایران متهم بطرفداری از سیاست انگلستان میباشد و از اینرو احزاب دست چپ جداً با او مخالفند. سید در دوره ریاست وزراتی قوام السلطنه مدتی زندانی و از هر گونه فعالیت سیاسی برکنار بود فولا که آزاد شده بصورت ظاهر فعالیتی ندارد.