روزنامه اطلاع

یکی از روزنامه هائیکه در زمان ناصرالدین شاه تأسیس شده و مدتی انتشار یافته روزنامه اطلاع است انتشار این روزنامه و سایر روزنامه‌های نیم ر سمی دولتی که در زمان شاه مذکور منتشر می‌شده بعهده وزارت انطباعات و بنا بر این وزیر انطباعات وقت مدیر روزنامه نیز بوده منتهی اداره مخصوصی در وزارت انطباعات بنام اداره روزنامجات دولتی بوده که اعضای آن عبارت از نویسندگان و مترجمین و نقاشان و مباشرین مطابع دولتی بوده‌اند. انتشار روزنامه اطلاع مصادف باوزارت انطباعات محمد حسن خان صنیع الدوله بوده و چون در همین تاریخ؛ چنانچه در جای دیگر این کتاب بتفصیل بیان خواهیم کرد، روزنامه نیم رسمی دیگری بنام ایران نیز منتشر می‌شده لذا صنیع الدوله مدیر دو روزنامه اطلاع و ایران بشمار می‌رفته است.

ناصرالدین شاه در اوایل سال ۱۲۸۸ قمری اداره امور روزنامه‌های دولتی را از علیقلی میرزا ملقب باعتضاد السلطنه گرفت و بعهده محمد حسن خان ملقب به صنیع الدوله؛ واگذار نمود. صنیع الدوله در سال مذکور؛ بجای سه روزنامه دولتی و ملتی و علمی که در آنوقت منتشر می‌شد؛ روزنامه ایران را هفته سه شماره تأسیس نمود و هر سه روزنامه را تعطیل کرد تا سال ۱۲۹۸ قمری که علاوه بر روز نامه ایران: بمنظور آگهی ایرانیان از اوضاع سیاست جهان روزنامه اطلاع را نیز تأسیس و منتشر ساخت.

شماره اول روزنامه اطلاع روز دوشنبه ۲۷ ربیع الثانی ۱۲۹۸ قمری مطابق ۲۸ مارس ۱۸۸۱ میلادی؛ در چهار صفحه بقطع بزرک. با خط نسخ و با چاپ سنگی؛ در مطبعه دولتی طبع و منتشر شده این روزنامه برای کسانیکه روز نامه ایران را آبونه بوده مجانی داده می‌شده و برای غیر از صاحبان روزنامه ایران د و طهران قیمت سالیانه هیجده هزار و در سایر ولایات نوزده هزار و پنجشاهی بوده روزنامه اطلاع هفتگی بوده و شماره دوم آن در تاریخ دو شنبه چهارم جمادی الاولى ۱۲۹۸ قمری منتشر شده است.

تأسیس و انتشار روزنامه اطلاع، با اینکه در آن موقع روزنامه ایران مرتباً هفته سه شماره منتشر می‌شده، بمنظور آشنا ساختن ایرانیان باوضاع سایر کشور‌های جهان بوده چه مندرجات روزنامه ایران، چنانچه بعداً در کلمه ایران کتاب خواهیم دید؛ بیشتر مربوط بحوادث و اتفاقات داخلی و شکار رفتن شاه و وقایع قابل ذکر دربار است در صورتیکه در روزنامه اطلاع خیلی کمتر مطالبی از این قبیل دیده می‌شود. مثلاً در همان شماره اول، بدون ذکر مقدمه که غرض از تأسیس روزنامه را بیان نماید؛ مقاله بدین عنوان ( پلتیک. مسأله تعیین حدود کشته و لخت دکان‌ها و مغازه‌ها را چپاول کردند؛ فریاد از ظلم این ظالم خونخوار دیوانه. اعظم الدوله وفخیم السلطنه و عیسی خان هم هم قطعه قطعه هم بدار هم آتش زد . اعتلاء الدوله کارگزار عربستان را که انگلیس‌ها واقع سبب کشتن او شدند که عزاش را از محمره خواستند با میرزا جعفر خان؛ برادر زنش، بواسطه نشر فتحنامه با فضیحتی بسیار آورده بدار کشیدند و او را تیر باران کردند دو روز نعش او بود تا همشیره‌های بیچاره و اقوامش نیمه شب آمده با پول گزاف او را پارچه شده بردند دفن کردند. دیگر مالی و حالی باقی نماند • عجب آنکه این شریر وحشی اروغ سلطنت هم می‌زند خوب است اینرا پادشاه خراب‌ها و بیمارستان‌ها یکنند چرنکه این شخص بجز خرابکردن و آدم کشتن هیچ هنری ندارد. »

این بود شرح کشته شدن اعتلاء الدوله در کرمانشاه. مدیر چهره نما عکس اعتلاء الدوله را در زیر شرح فوق گراور کرده است. و اما میرزا جعفر خان نا ظم اداره اصفهان برادر زن اعتلاء الدوله است.

برون در کتاب مطبوعات و شعر فارسی راجع بروزنامه اصفهان بیک سطر قناعت کرده مینوید روزنامه هفتگی اصفهان با چاپ سنگی در سال ۱۳۲۵ قمری مطابق -۱۹۰۷ میلادی، در اصفهان تأسیس و منتشر شده است ( ص ۴۲ کتاب )