روزنامه آسیای وسطی

روزنامه آسیای وسطی به مدیری و سردبیری (رحیم زاده . ف . صفوی) در طهران تاسیس و شماره اول آن در تاریخ دو شنبه ۹ شهر ربیع الاول ۱۳۴۱ قمرى منتشر شده است . آسیای وسطی عنوان یومیه داشته و هر شماره آن در چهار صفحه یقطع بزرک ، با چاپ سربی ، در مطبعه برادران باقر زاده . طبع گردیده و شماره دوم روزنامه در تاریخ چهارشنبه ۱۱ ربیع الاول و شماره سوم در ۵ شنبه ۱ ربیع الاول ۱۳۴۱ قدری و شماره ۶۶ در یکشنبه ۱۱ رجب ۱۳۴۱ نشر یافته است .

محل اداره روزنامه ؛ گرچه در شماره اول فقط طهران ضبط شده ولی در شماره های بعد : شاه آباد؛ کوچه وزیر مخصوص ؛ تعیین گردیده، بهای روز نامه یکساله داخله یکصد ریال ؛ خارجه ۱۲۰ ریال ، شش ماهه ۵۰ ریال ، ۶۰ ریال سه ماهه ۳۰ ریال ؛ ۳۵ ریال . تک شماره ۷ شاهی.

مقاله افتتاحی روزنامه تحت عنوان ( دسایس خطرناک ) نوشته شده و بدینقسم شروع میگردد: « رفقا در موضوع مقاله یک نفر ایرانی که در طلیعه ستاره شرق انتشار یافت بما ایراد کرده خورده گرفتند. آقایانی را که از آن مقاله و مقالات آینده ما ممکن است تا تری حاصل نمایند بدوا توصیه مینمائیم…»

پس از سرمقاله مندرجات روزنامه عبارت از اخبار داخله و بعد اخبار و تلگرافات خارجه بتفصیل می باشد . در پاورقی صفحه دوم وسوم ترجمه رمان ( ژزف بالسامو) تالیف الکساندر دوما چاپ شده و این رمان تا شمارههای زیادی از روز نامه درج است^[۱۱] علاوه براین در صفحه چهارم ( تاریخ جنگهای صلیب ) که یک مجله ترکى ترجمه شده چاپ شده است . بطور خلاصه آسیای وسطی یک روزنامه کثیر الانتشار خبری و دارای سرمقالههای مفید راجع بسیاست روز می باشد.

از شماره ۶۶ سال اول مورخ یکشنبه ۱۱ رجب ۱۳۴۱ قمری مطابق ۶ حوت ۱۳۰۱ شمسی کلمه پرچم باسم ،روزنامه ( آسیای وسطی ) اضافه شده و باین صورت چاپ گردیده است « پرچم آسیای وسطی لم ، علت اضافه کردن کلمه پرچم را باسم روزنامه در شماره ۶۷ این قسم نوشته است: رفع محذور . چون دو جریده دیگر بنام آسیا و آسیای مرکزی در مرکز نشر شده و این مساله مورث اشتباهات عدیده گردیده و غالبا در مسائل راجع بآبونمان و مشترکین محذوراتی ایجاد میگشت روزنامه ما کلیه پرچم را عنوان شعار و آدرس تلگرافی خود اختیار کرده دفتر آسیای وسطى .»

آسیای وسطی از همان بدو تاسیس مورد توجه واقع گردیده و بعلت یو میه بودن آن خوانندگان زیادی پیدا کرده است . آقای ملک الشعرای بهار مدبر و نویسنده روزنامه او بهار که کمتر درباره جراید و مجلات تقریظی مینویسد ؛ در شماره ۷ دوره پنجم این روزنامه ؛ مورخ سه شنبه ۱۵ عقرب ۱۳۰۱ شمسی راجع بطلوع روزنامه آسیای وسطی اینطور نوشته است: « روزنامه رومیه آسیای وسطی با قطع بزرک در چهار صفحه بقلم آقای رحیم زاده صفوی ( صاحب مقاله مانی در این شماره . منظور شماره سابق الذکر نوبهار است ) که یکی از جوانان فاضل و محررین خوب معاصر بشمار میآیند؛ یومیه منتشر میشود.»

تا آنجا که نگارنده اطلاع دارد یکمرتبه دولت از انتشار فوق العاده روزنامه آسیای وسطی جلوگیری نمود و این در همان اوائل انتشار و تاسیس روز نامه یعنی در نیمه اول عقرب ۱۳۰۱ بوده است تفصیل این اجمال آنکه در تاریخ ۱۲ تقرب سال مذکور فوق العاده آسیای وسطی مطالبی مشعر بر اینکه سفارت دولت جمهوری شوروی روسیه در طهران یادداشتی پروتست مانند راجع بالغای مواد قانون جزای عرفی بدولت ایران تسلیم نموده، منتشر کرد. این فوق العاده سر و صدایی در طهران راه انداخت بقمیکه دولت مجبور شد فورا بنظریه دستور داده از فروش فوق العاده جلوگیری نمایند و نیز تمام نسخه های آنرا جمع آوری کنند . علاوه بر این فر دای آنروز وزارت امور خارجه و سفارت روسیه در طهران هر کدام جداگانه شرحی مبنی بر تکذیب مندرجات فوق العاده آسیای وسطی منتشر ساخته و بکلی موضوع را انکار کردند . متن تکذیب نامه سفارت شوروی بدین قرار است : آقای مدیر محترم

« پریروز و هم چنین دیروز در یکی از جراید محلی در (تکذیبنامه وزارت خارجه صریحا اسم برده شده که این روزنامه فوق العاده آسیای وسطی بوده) که نسبت دوستی روس و ایران نظریات خصومت آمیز و دشمنی دارد اخبار جعلی و عاری از حقیقتی درج شده بود که گویا – فارت روس یادداشتی راجع باستقرار رژیم کاپیولاسیون که در مناسبات برادرانه دوملت آزاد مساوی ممنوع و غیر مجاز و دولت روسیه ساوتی بر خلاف سایر دول امپریالیستی مدتهاست از آن امتناع نموده، بدولت ایران تسلیم نموده است.

نظر باینکه دولت علیه ایران که در این اواخر از حملات بر علمیه سفارتخانه های خارجه متاثر میشد تا کنون مفتریات فوق الذکر را رسما تکذیب نکرده است لهذا از آن مدیر محترم خواهشمند است که بموجب این مراسله باطلاع ملت ایران که عقیده آن را دولت متبوعه دوستدار فوق العاده زیقیمت میشمارد برسانید که نمایندگی مختار هیچگونه یادداشتی ارسال ننموده و کلیتا هیچ قدمی در مسئله نسخ قانون جزای عرفی دولت ایران و اجرای رژیم کاپیتولاسیون که مخالف شئونات یک ملت آزاد است برنداشته است . شارژ دافر جمهوری سوسیالیستی فدراتیو شوروی روس در ایران ۲۰ عین این آگهی بزبان روسی نیز در زیر آن چاپ شده است. روزنامه ایران مورخ ۱۴ عقرب ۱۳۰۱ شمسی )

رحیم زاده صفوی

آقای رحیم زاده صفوی در پیش آمد جمهوریت و پس از واقعه قتل عشقی در طهران جزو مدیران جراید وابسته بدسته اقلیت بوده و از کسانیست که پس از قتل عشقى بمنظور نداشتن تامین جانی در برابر حکومت وقت در مجلس تحصن اختیار نمود. سایر همکاران او عبارت بودند از رسا مدیر قانون ؛ عباس اسکندری مدیر روزنامه سیاست و فخر الدین شهاب مدیر روز نامه شهاب.

از تالیفات آقای رحیم زاده کتاب ( شهربانو ) و دیگر دو جلد کتاب ( ایران اقتصادی ) که جمعا در ۵۰۴ صفحه جلد اول در اسفند ۱۳۰۸ شمسی و دوم در بهمن ۱۳۰۹ منتشر گردیده است .